Nieuws

Passief en regeneratief renoveren in de praktijk

Renoveren volgens de passiefhuisprincipes is een van de beste methodes om gebouwen futureproof te verduurzamen. Je kan zelfs nog veel hoger mikken, toonde A2M met de case van het regeneratieve Marnix gebouw. Kijk mee naar een aantal knappe cases van A2M en ROOILIJN.

4 min leestijd • Jan Van Hoecke

Afbeelding door Provisual

A2M: ING Marnix als pionier in regeneratief bouwen

Sebastian Moreno-Vacca, architect en oprichter van A2M, presenteerde onder andere de case van het Marnixgebouw in Brussel, dat zich situeert aan de gelijknamige Marnixlaan. A2M specialiseert zich in regeneratieve architectuur en heeft kantoren in België, Portugal en de VS.

Het Marnixgebouw is een modernistische landmark uit 1964, getekend door Gordon Bunschaft van Skidmore, Owings & Merrill. In 1992 werd het gebouw uitgebreid met een gelijkaardig volume door hetzelfde architectenbureau. Nu is het hoofdkwartier van ING er gevestigd.

Voor de renovatie is A2M uitgegaan van vier basiskenmerken die het gebouw al in de jaren zestig uniek maakten: transparantie, kunst, innovatie en welzijn. Tegelijk wil A2M met deze renovatie een pionierproject realiseren dat wereldwijd de grenzen verlegt op het gebied van regeneratief (ver)bouwen.

Grootste passiefrenovatie in België

De voltooiing van de renovatie is gepland in 2024. Het wordt de grootste passiefrenovatie in België, met een BREEAM Outstanding certificatie en een WELL Platinum certificatie voor welzijn op de werkplek.

Door de kelder te openen en daar een super duplex te introduceren ontstaat veel meer transparantie. Die zal aansluiten op de bestaande esplanade en een nieuwe groene buitenruimte. De duplex is publiek toegankelijk.

Kunst

Tegelijk exposeert ING België zijn kunstcollectie in het nabij gelegen ING Art Center en functioneert de Marnix als een galerie met hedendaagse kunst in de receptie en kantoren. De duplexonderbouw en het beeldenpark in de esplanade maken kunstwerken toegankelijk voor het brede publiek. Voor de lokale gemeenschap zijn een groententuin en skatepark voorzien. Op het dak verschijnt een restaurant met schitterend zicht op Brussel.

Afbeelding door Moreno architecture et associés

Regeneratie

Een absorberende laag op de betongevel kan actief NOx uit de lucht halen en omzetten in onschuldig nitraat, en dit in een van de meeste vervuilde verkeersassen van de hoofdstad. Dankzij alle milieu- en klimaatmaatregelen moet het gebouw zich gaan gedragen als een bos, met een jaarlijkse besparing van 2042 tCO2 eq. Dat komt overeen met een bos van 419 ha, de grootte van de gemeente Etterbeek.

Feiten en cijfers

Oppervlakte: 54 058 m²
Prestaties: CO₂ neutral, BREEAM Outstanding, WELL Platinum, Passive House, circulair
In samenwerking met Moreno Architecture & Associés and with the collaboration of Tractebel-Engie, Pro-Immo, Lemaire ingénieurs, Suède 36

ROOILIJN: Nottebohm en Thalia

Luc Roegiers van ROOILIJN Architectuur presenteerde een mooie waaier van cases waarmee hij aantoonde dat er altijd wel een oplossing te vinden is om diepgaand te verduurzamen.

Nottebohm 2012

Deze woning in de Antwerpse Zurenborgwijk heeft een historisch karakter met elementen van erfgoedwaarde die moesten worden behouden. Dat maakt een diepgaande, klimaatrobuuste renovatie er niet eenvoudiger op, want er duiken uitdagingen op die niet bestaan in nieuwbouw of in een totaal gestripte, oude woning.

Het is een rijwoning met plankenvloeren op houten roosteringen, behalve op het gelijkvloers. De oorspronkelijke plankenvloeren op de etages en plafonds met moulures moesten bewaard blijven. Tussen de vloerbalken werd geïsoleerd met granulaten. Voor wandisolatie werd gekozen voor bio-ecologische oplossingen.

De volledig gerestaureerde achtergevel sluit met zijn ontwerp aan bij de historische architectuur en is op passiefniveau geïsoleerd. Bron: Rooilijn Architectuur

Voor de verwarming en koeling van de woning zorgt een luchtwaterwarmtepomp, die is aangesloten op vloer- en wandverwarmingssystemen en ventiloconvectoren. Bron: Rooilijn Architectuur

Feiten en cijfers:

Bouwjaar: 1890
Renovatie: 2022
Grootte en compactheid: rijwoning 150 m², 3 bewoners
Materialen: cellulose – fermacell – kokos – kurkplaten en korrels – argio
Technieken: luchtwaterwarmtepomp – diverse lage temperatuurtoestellen – max. regenwater
vraaggestuurde balansventilatie – pv panelen met batterij – warmteterugwinning
Bouwkost excl. btw en studie: 2150 euro/m²
E-peil: 37 (schatting)

Thalia 1523: winnaar erfgoedprijs

Project Thalia1532. Bron: Rooilijn Architectuur

Met Thalia1523 werd Rooilijn in 2015 winnaar van de erfgoedprijs van stad Antwerpen. Dit inventarispand in de Antwerpse Groenenhoek is een voormalige architectenwoning. De nog aanwezige waardevolle elementen werden met de grootste zorg geconserveerd en waar nodig in de oorspronkelijke toestand hersteld.

In de achtergevel kreeg het grote atelierraam opnieuw zijn oorspronkelijke grootte en vorm met de typische rasterindeling. Bron: Rooilijn Architectuur

Natuurlijke isolatie, langs binnen geplaatst. Bron: Rooilijn architectuur

Balansventilatiekanalen lopen samen met andere leidingen: ook in verbouwingen is het mogelijk een ventilatiesysteem D te integreren. Bron: Rooilijn architectuur

Feiten & cijfers:

Bouwjaar: 1927
Renovatie: 2015
Grootte en compactheid: rijwoning 165 m2, 4 à 7 bewoners
Materialen: cellulose – fermacell – behoud en recup waar mogelijk
Technieken: gascondensatieketel met radiatoren – balansventilatie – pv panelen met batterij
Bouwkost excl. btw en studie: 1150 euro/m2
E-peil: 69

©2023 Pixii - Het algemeen auteursrecht is van toepassing op bovenstaand materiaal. Gelieve ons te contacteren indien je onderstaand materiaal wil overnemen buiten de gebruikelijke citatie met bronvermelding.