Klimaatlectuur voor een mooie zomer
Eindelijk vakantie? Dat geeft je dan de tijd om bij te lezen, met echte boeken in plaats van rapporten en spreadsheets. We doken hier even in onze boekenkast en hebben er een paar titels uitgelicht die leesplezier combineren met boeiende visies waaraan je je eigen inzichten kan aftoetsen.
Een indrukwekkend boek is Under a White Sky (Onder een witte hemel) van Elizabeth Kolbert, die in 2015 al een Pulitzer binnenhaalde voor The Sixth Extinction. In dit laatste boek onderzocht Kolbert de definitieve, onomkeerbare invloed van de mens op alle leven op onze planeet. Het Zesde Uitsterven dat door onze menselijke activiteit in gang is gezet, zou wel eens het meest ingrijpende kunnen zijn sinds een meteoorinslag een einde maakte aan het tijdperk van de dinosauriërs.
Onder een witte hemel, een boek uit 2021, trekt de lijn door maar opent een nieuw, uitdagend perspectief. We kunnen in dit Antropoceen onze menselijke invloed niet meer terugdraaien stelt de auteur, zelfs als we dat zouden willen. Maar kunnen we het tij ten goede keren door genetische manipulatie, geo-engineering en andere technologieën? Dit meeslepende boek schetst de grootste uitdagingen en hun dikwijls immense risico's ...
Onder bouwspecialisten zullen velen vertrouwd zijn met de bouwlagen van Stewart Brand, de auteur en zelfbenoemde 'ecopragmatist' van wie deze 'shearing layers' afkomstig zijn. De opvattingen van Brand vonden de laatste jaren veel weerklank in circulaire modellen voor de bouwwereld, maar wie is deze ecopionier (geboren in Illinois, 1938) eigenlijk?
Vanuit de tegencultuur in 1968 tekent Stewart Brand zich een weg uit als een van de voorlopers in de milieubeweging. Zijn stem wordt gehoord op het hoogste niveau in de academische wereld, de politiek en het bedrijfsleven. Wat Brand typeert, is dat hij niet blijft steken in ideologische stellingnames maar blijft evolueren. Met 'why dense cities, nuclear power, transgenic crops, restored wildlands and geoengineering are necessary', de ondertitel van Whole Earth Discipline, hoef je het uiteraard niet eens te zijn. Maar toch warm aanbevolen, want dit boek is met zijn vlotte, gedreven stijl en stellingnames een garantie voor hopen leesplezier.
Om kennis te maken met de veelzijdigheid van Stewart Brand, kan je naast Whole Earth Discipline ook How Buildings Learn erbij nemen. Daarin formuleert Brand zijn alom geciteerde bouwlagen. Van het boek uit 1994 maakte de BBC een zesdelige serie die door de auteur zelf op Youtube werd geüpload, waar je ze kan bekijken. In de eerste aflevering refereert Brand aan het Palazzo Pubblico in Siena. Hij neemt het beroemde gebouw als een showcase voor 'evolutionary design', waarin de tijd bepaalt wat mensen van een gebouw verlangen - dit in tegenstelling tot sommige stedenbouwkundigen en architecten die willen bepalen hoe mensen in een ontwerp moeten leven.
Vers van de pers is A Life on Our Planet van David Attenborough (°1926), een boek waarin deze beroemde bioloog en legendarische documentairemaker terugblikt op wat verloren ging aan natuurlijke rijkdommen in zijn lange leven, maar waarin hij ook een hoopvolle visie op de toekomst formuleert. Het boek sluit aan bij de succesvolle Netflix-serie van 2020. Als altijd munt Attenborough uit door een heldere toegankelijke stijl die geen afbreuk doet aan de diepgang van zijn boodschap.
Is het nog de moeite waard om het boek te lezen als je de documentaire hebt gezien? Absoluut. Het talent van Attenborough om te verhelderen wat zich afspeelt op onze levende planeet komt veel beter tot uiting in dit boek dan in de film van 83 minuten.
* * *
Al deze publicaties kan je digitaal binnenhalen of bestellen bij je boekhandel.