Wat is uw renovatiemasterplan?

Meer dan 9 op de 10 woningeigenaars zullen grondig moéten renoveren, als ze willen dat hun woning voldoet aan de nulenergienorm in 2050. Dat bewees recent nogmaals een studie van het steunpunt Wonen. Dient u dan ook te renoveren? De kans is zeer groot. Gelukkig ziet u met een Renovatiemasterplan de bomen door het bos, en kan u kosteneffectief – met of zonder nieuwe regering – aan de slag.

Maar waarom zou u renoveren? Omdat we daarmee de klimaatopwarming een halt toeroepen, aangezien onze gebouwen verantwoordelijk zijn voor bijna een derde van de CO2-uitstoot (de niet-ETS-uitstoot)? De barmhartige Samaritanen onder de lezers die om die reden willen renoveren, geef ik een warm applaus. Dit siert jullie. Maar menig mens is wat minder altruïstisch ingesteld, en daar is niets mis mee. Een goed gerenoveerde woning heeft namelijk heel wat persoonlijke en directe voordelen. We krijgen een woning met veel meer comfort, een betere binnenluchtkwaliteit, een betere productiviteit – handig voor de zelfstandigen en de thuiswerkers onder ons – en zelfs een betere slaap. En last but not least: de verkoopwaarde stijgt aanzienlijk. Volgens de Vastgoedindex van de KU Leuven zijn woningen met een EPC-score tussen 100 en 199 (B-label) gemiddeld 10,9 procent meer waard dan woningen met een score tussen 400 en 499 (E-label).

Kat in een zak

Renoveren is een heuse expeditie, en alles behalve een plezierreisje. Dus heeft u maar beter een plan. U vertrekt toch ook niet op reis zonder een eindbestemming en een uitgestippelde route? Wie een woning zoekt, wil geen kat in een zak kopen en weet graag op voorhand welke renovatiewerken zich opdringen en hoeveel dat zal kosten. Een Renovatiemasterplan is de ideale, gepersonaliseerde ‘Lonely Planet’ voor de toekomstige verbouwer en geeft to-the-point antwoorden. De overheid moet het voortouw nemen om dit in de markt te introduceren, en kan daarbij rekenen op een breed netwerk van architecten, renovatiecoaches, en heel wat bouwprofessionals die de kennis en knowhow hebben om Renovatiemasterplannen op te maken.

Nog een tip: sta niet alleen stil bij het feit of u de woning kan renoveren tot de vereisten van 2050, maar ook bij de locatie van je woning. Dan verwijs ik niet alleen naar de gebieden die met gigantische wateroverlast zullen kampen, maar ook naar de nakende woontransitie waarbij overheden het gebruik van ruimte en onze gronden maatschappelijk zullen moeten organiseren.

Een afgelegen villa, ook al is die goed geïsoleerd, kopen? Dan kom je wellicht van een kale reis terug. Je kan nu al voorspellen dat daar geen warmtenet komt. En ook andere voorzieningen – denk aan openbaar vervoer – worden juist meer afgebouwd, dus wat dan op de oude dag? Ook al lijkt de betonstop op dit moment verder weg dan ooit, een transparant ruimtelijk beleid en planning gericht op de lange termijn en het algemeen belang is pure noodzaak.

Wat is uw woning waard in 2050?

Wie nu al woningeigenaar is, wenst ongetwijfeld dat de woning in 2050 juist in waarde stijgt en dat hij of zij een mooie spaarpot opbouwt. Een Renovatiemasterplan toont u stap voor stap de weg. Het vermijdt onnodige kosten, bouwfouten, onlogische volgorde van de verbouwingswerken … met uiteraard aandacht voor energiebesparing, -opwekking, -opslag en slim gebruik, maar ook voor woonkwaliteit, asbestverwijdering, technische moeilijkheden, toegankelijkheid, ruimtegebruik en aanpasbaarheid voor de toekomst. Want wie wil er nu niet zo lang als mogelijk in zijn eigen huis blijven wonen?

Wie binnenkort start met renoveren, vraagt zich nu wellicht af wat het verschil is met het EPC+? Het EPC+ is gericht op de sleutelmomenten van koop of huur, en kleeft een label op het energiegebruik van de woning. Het geeft ook een goed overzicht van nog te nemen maatregelen, inclusief een inschatting van de kostprijs. Maar het EPC+ kijkt enkel naar energie, en geeft enkel de heel grote lijnen weer – bijvoorbeeld: renoveer uw dak naar U=0,24 kWh/m².jaar of beter – maar alle andere aspecten zoals ruimtelijke kwaliteit, aanpasbaarheid, woonkwaliteit … worden niet meegenomen. U krijgt géén advies over mogelijke fasering van de renovatie in de tijd en er wordt ook niet gewezen op lock-ins en gevaar voor inefficiënties. Dat doet zo’n Renovatiemasterplan dus wel.

Kortom, een Renovatiemasterplan is de beste gids. Het vertelt je bovendien of misschien sloop en hernieuwbouw van (bepaalde delen) van de woning de betere keuze zijn. En of u kan aansluiten op een warmtenet? Want in 2050 verwarmen we – op enkele historisch zeer waardevolle gebouwen na – niet langer met fossiele brandstoffen, maar enkel nog met hernieuwbare energie. Ook daar moeten we de mensen goed op voorbereiden en bij helpen. De steden en gemeenten dragen hier alvast een grote verantwoordelijkheid en moeten zo snel als mogelijk hun warmteplannen lanceren.

Veilige thuishaven

Menig politicus heeft de mond vol van technologische evoluties die massaal de CO2-uitstoot moeten verminderen. Ik ben op vlak van innovaties niet aan mijn proefstuk toe: als je vandaag een uitvinding doet, duurt het nog 10 jaar eer die in de markt staat. Maar wat veel belangrijker is: de noodzakelijke technologieën en innovaties bestaan al. We moeten ze natuurlijk wel en masse durven uitrollen.

Bovendien zijn sommige daarvan niet hoogtechnologisch maar juist in hun eenvoud bruikbaar voor iedereen, zoals een Renovatiemasterplan. Dat geeft de juiste informatie aan de juiste persoon op het juiste moment. Het helpt de (toekomstige) woningeigenaars aanzienlijk, én ook de overheden bij het behalen van hun klimaatdoelstellingen. En dus breek ik de lans voor een langetermijnrenovatiebeleid waarbij alle gebouwen verplicht een Renovatiemasterplan hebben – gekoppeld aan de nieuwe Woningpas – en waarbij de woningeigenaars begeleid worden bij hun renovatie. Zomaar werken uitvoeren is als op reis vertrekken zonder bestemming. Dat leidt ongetwijfeld tot spannende avonturen, maar is minder interessant als je een welbepaald doel voor ogen hebt. En een Renovatiemasterplan, dat is nu net een doordachte route naar een veilige thuishaven.

Michel de Paepe is professor Technische thermodynamica en warmteoverdracht (vakgroep mechanica van stroming warmte en verbranding - Universiteit Gent) en voorzitter van Pixii.