Materiaalgebonden koolstof ook op de Amerikaanse radar

In de race om de gebouwde omgeving koolstofneutraal te maken, lag de nadruk altijd op de operationele werking van het gebouw, zo schrijft vastgoedspecialist Propmodo in een interessant online artikel. Dit betekent streven naar een lager energiegebruik, met zuinigere HVAC en verlichting. Maar wat grotendeels wordt verwaarloosd, is de materiaalgebonden (embodied) koolstof die verbonden is aan de constructiematerialen en het bouwproces.

Iedereen weet onderhand wel dat de gebouwde omgeving voor ongeveer 39 procent bijdraagt aan de wereldwijde koolstofemissies, maar minder bekend is dat een vierde van die uitstoot voor rekening van embodied carbon is. Volgens de World Green Building Council zal materiaalgebonden koolstof goed zijn voor de helft van de carbon footprint van nieuwe gebouwen tussen nu en 2050. Zonder dat aan te pakken, wordt het onmogelijk de koolstofneutrale doelstellingen te halen die zijn vastgeprikt.

Opties

Operationele koolstof verlagen komt neer op minder energie gebruiken. De energie die je toch nog verbruikt, tracht je dan op te wekken uit hernieuwbare bronnen. Materiaalgebonden koolstof zit al in de constructiematerialen van bestaande gebouwen en nieuwbouw zonder carbon footprint is moeilijk. Maar de opties om het aandeel materiaalgebonden koolstof naar beneden te halen worden groter en groter.

Wat materiaalgebonden koolstof ingewikkeld maakt, is het aandeel voor het ontginnen, produceren en transporteren van grondstoffen en ruwe materialen. Dit kan worden omschreven als 'supply chain carbon' volgens Propmodo, en is niet eenvoudig te controleren door de bouwheer of ontwikkelaar.

Wat zijn mogelijke oplossingen?

• Ontwerpen met alternatieve materialen en processen die koolstofarm zijn. Aluminium, plastics en isolatieschuim hebben bijvoorbeeld een zeer hoge footprint.
• Low-carbon betonmengelingen
• Gerecyclede materialen inzetten
• Bouwen in hout: hout is een opslagplaats voor CO2.

Bouwen in hout

Naast de waardevolle CO2-opslag is hout ook lichter dan staal en beton en vergt het minder funderingen. Het is een ideaal materiaal voor modulair bouwen. Elementen kunnen off-site worden gefabriceerd en snel en efficiënt worden geassembleerd op de bouwplaats. De hogere kosten van het hout worden gecompenseerd door de snellere opbouw.

Uitstoot tracken

Om de carbon footprint van een materiaal te kennen, moeten we alle emissies optellen die eraan verbonden zijn. Dit vraagt om een rekenmodel met betrouwbare data en transparantie van de producent. In de VS gaat een nonprofit consortium van bouwbedrijven de uitdaging aan met de Embodied Carbon in Construction Calculator (EC3).

Ook materiaalpaspoorten zijn een manier om materiaalgebonden koolstof aan te pakken. Ze maken deel uit van de het streven naar circulaire bouweconomie, net als de softwaretools die al deze informatie moeten bewaren op de zeer lange termijn. Propmodo stelt dat alles nog in een zeer vroege fase zit, maar er bij een aantal zeer grote spelers in de markt momentum aan het opbouwen is om embodied carbon in de gebouwde omgeving aan te pakken.